Orkaan Melissa verwoest Jamaica: 77% zonder stroom, 6.000 in shelters na tweede grote orkaan in twee jaar

Op dinsdag 28 oktober 2025, om 18:00 Nederlandse tijd, sloeg Orkaan Melissa als een Category 5-storm aan land bij New Hope in het zuidwesten van Jamaica. Met aanhoudende winden van 295 km/u was het een van de krachtigste orkanen ooit gemeten in de Caribische regio — vergelijkbaar met Dorian in 2019 en de Labor Day-hurricane van 1935. De storm, die eerder langzaam bewoog en een ongekende regenval van meer dan 750 millimeter beloofde, versnelde plotseling voor landval, maar bleef toch een verwoestende kracht. De Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) bevestigde de intensiteit op woensdag 29 oktober, terwijl het Rode Kruis al in actie was: duizenden hulpverleners op de grond, met als doel 180.000 mensen te helpen die hun huis verloren.

"Een enorme klap" — Jamaica nog niet hersteld van vorig jaar

Carla Jonkers, hoofd Internationale noodhulp bij het Rode Kruis, omschrijft de situatie als "één van de zwaarste orkanen ooit gemeten in het gebied". En dat is niet omdat de storm bijzonder krachtig was — hoewel dat ook waar is — maar omdat Jamaica nog niet had kunnen opknappen van Orkaan Beryl, die in juli 2024 het eiland trof. Die storm bracht 350 mm regen, verwoestte huizen, overstromde dorpen en kostte vier mensen het leven. De schade: 853 miljoen euro. Nu, een jaar later, komt Melissa aan. Het is alsof je net een gebroken been hebt gipsen, en dan wordt je opnieuw aangereden. "Dit is een enorme klap," zegt Jonkers. "De infrastructuur was nog niet gerepareerd. De mensen waren nog niet hersteld. En nu?”

77% zonder stroom — een eiland in het duister

Volgens de laatste updates van het Rode Kruis, zijn op 29 oktober meer dan 77% van de Jamaicaanse bevolking zonder elektriciteit. De stroomnetten zijn verwoest, transformatoren zijn omgevallen, kabels hangen als slangen door de lucht. In de hoofdstad Kingston zijn de ziekenhuizen op noodstroom, maar veel kleinere klinieken in de bergen en aan de kust zijn volledig uitgeschakeld. Ruim 6.000 mensen slapen in noodopvangcentra — scholen, kerken, sportzalen — waar het water soms nog tot de knieën staat. De wegen zijn onbegaanbaar: landslides hebben dorpen afgesneden, rivieren hebben bruggen weggespoeld. De Nederlandse hulpverleners rapporteren dat in sommige gebieden het enige wat nog zichtbaar is, de toppen van daken zijn.

De ramp verspreidt zich: Haiti en de Dominicaanse Republiek ook getroffen

Melissa trok niet alleen over Jamaica. Na de landval bewoog de storm naar het noordwesten, waar hij Haïti en de Dominicaanse Republiek trof. Volgens VRT NWS zijn er daar minstens vier doden gevallen. Gebouwen zijn ingestort, dorpen verwoest, en de waterkwaliteit is verontreinigd. De Rode Kruis heeft teams opgericht in al drie landen, met focus op schoon drinkwater, hygiëne en preventie van cholera en andere waterborne ziekten. In Haïti, waar de infrastructuur al jaren slecht is, is de situatie nog erger. "We zien mensen die hun hele leven hebben gevochten om op te bouwen — en nu is alles opnieuw weg," zegt een hulpverlener op de grond.

De hulpactie: 180.000 mensen, duizenden vrijwilligers

Het Rode Kruis heeft een noodgevalplan opgezet voor 180.000 mensen — dat zijn ongeveer 60.000 gezinnen. De prioriteiten: tenten en tijdelijke onderkomens, medische hulp voor verwondingen en chronische ziekten, en voedsel voor degenen die hun voorraad hebben verloren. Bijzondere aandacht gaat naar kwetsbare groepen: zwangere vrouwen, ouderen, kinderen en mensen met een handicap. In een scholencomplex in Montego Bay zijn al 300 moeders met baby’s ondergebracht, met warme melk, diarreepreventie en een kleine kliniek. De hulpverleners werken met lokale organisaties, want buitenlanders kunnen niet overal komen. "We vertrouwen op de lokale bevolking. Zij weten waar de mensen het meest nodig hebben," zegt een teamleider.

Waarom is dit zo’n ramp? De wetenschap achter de tweede orkaan

De KNMI legt uit: orkanen zoals Melissa worden steeds krachtiger door warmer zeewater. De temperatuur in de Caribische Zee stond op 30,5°C — ruim boven de 26°C die nodig is voor orkaanvorming. En nu, twee jaar op rij, een zware storm. Dat is geen toeval. Wetenschappers noemen dit "cumulatieve schade". Als een gebied nog niet hersteld is van een eerste ramp, is het kwetsbaarder voor de volgende. De bodem is verzadigd, bomen zijn omgevallen, de drainage is verwoest. Een regenbui van 100 mm is dan al een ramp — terwijl het normaal gesproken geen probleem zou zijn. "Het is als een mens met een zwakke immuunreactie," zegt een KNMI-klimatoloog. "Een tweede infectie kan fataal zijn."

Wat komt er nu?

De hersteltijd? Volgens het Rode Kruis: jaren. Niet maanden. De infrastructuur moet opnieuw worden opgebouwd — elektriciteit, wegen, scholen, ziekenhuizen. De economie ligt plat: toerisme, de belangrijkste inkomstenbron, is volledig stilgelegd. De Nederlandse regering heeft al 10 miljoen euro toegezegd, maar dat is slechts een begin. Internationale hulp komt, maar langzaam. De luchthavens zijn beschadigd, de havens zijn overvol met hulpvrachten. De eerste vrachtvliegtuigen met waterfilters en tenten arriveerden op vrijdag 31 oktober.

De menselijke prijs

Het aantal doden is nog niet vastgesteld. Het Rode Kruis spreekt van "tientallen doden, gewonden en gigantische ravage". In Jamaica zijn er nog steeds gebieden waar geen hulp is gekomen. In de bergen, waar de wegen zijn ingestort, zijn dorpen volledig afgesneden. VRT NWS bevestigt vier doden in Haïti en de Dominicaanse Republiek, maar de werkelijke cijfers zullen pas duidelijk worden als de helikopters kunnen landen. Een vrouw uit Port Antonio vertelde aan een journalist: "Mijn man is verdwenen. Ik heb zijn schoen gevonden, onder een boom. Ik wist dat hij daar was. Ik kon er niet heen."