Op maandag 17 november 2025 trok een stilte door het land — geen sirenes, geen alarmsignalen, maar wel een eenvoudige boodschap op honderden schermen: Nederland valt uit. De Rijksoverheid, in samenwerking met meer dan 50 gemeenten en veiligheidsregio’s, voerde een onaangekondigde landelijke actiedag uit onder de campagne NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid). Het doel? Niet een echte storing, maar een harde herinnering: wat als het allemaal opeens uitvalt? Treinen reden, winkels waren open, pinnen werkte — maar overal verscheen de boodschap. En dat was precies het punt.
Het verrassingseffect: geen aankondiging, wel een schok
De actie was bewust niet van tevoren aangekondigd. "Een noodsituatie kondigt zich ook niet aan", stond in de officiële toelichting van de NCTV. Vanaf 07:00 uur tot 23:59 uur werden berichten getoond op snelwegborden, NS-schermen, in bushokjes, op de websites van Albert Heijn, PicNic en Geldmaat, en zelfs op de digitale schermen van politiebureaus. In Almelo werd het stadhuis bewust zonder stroom gezet — wat de wijkcentra ook in de duisternis liet vallen. In Velsen en Baarn werden buurtvergaderingen georganiseerd om te praten over wat je doet als je geen internet hebt. "We willen niet bang maken, maar wakker maken", zei een woordvoerder van de gemeente Sliedrecht.De drie stappen van 'Denk Vooruit'
De actiedag is het hoogtepunt van de campagne Denk Vooruit, die al sinds 2023 loopt. De boodschap is eenvoudig: voorbereiding is geen luxe, maar een noodzaak. En die voorbereiding bestaat uit drie concrete stappen: 1) Maak een noodpakket met water, eten, lampen en batterijen; 2) Maak een noodplan met contactpersonen en ontmoetingspunten; 3) Praat met je buren, familie en collega’s. "Het gaat niet om een overlevingskamp, maar om een paar eenvoudige keuzes die je leven kunnen redden", zegt Lizette van Veiligheidsregio IJsselland. "Als je weet waar je kinderen zijn, wie je kunt bellen en waar je lantaarns staan, dan ben je niet meer een slachtoffer — je bent een deelnemer aan de oplossing."Van boekje naar daad: 8,5 miljoen huishoudens krijgen praktische gids
De actiedag is slechts het begin. Vanaf 25 november 2025 begint de verzending van een informatieboekje naar elk van de 8,5 miljoen huishoudens in Nederland. Het boekje, ontwikkeld in samenwerking met het Rijksoverheid en de NCTV, bevat een checklist voor noodvoorraad, een voorbeeld van een noodplan, en een overzicht van lokale hulpdiensten. De verzending loopt tot 10 januari 2026. "We willen niet dat mensen het boekje op de plank leggen", zegt een ambtenaar van de Ministerie van Justitie en Veiligheid. "We willen dat het op de keukentafel ligt, naast de koekjespot."Waarom nu? De dreiging is werkelijk
De campagne reageert op een groeiende bedreiging. Het elektriciteitsnet is onder druk: meer wind en zon, minder reservecapaciteit. Cyberaanvallen op netbeheerders zoals Stedin zijn in de afgelopen jaren met 40% toegenomen, volgens cijfers van het NCTV. Het EO-programma Black Out uit 2024 liet zien hoe snel een fictieve aanval Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht urenlang zonder stroom kon laten zitten. In de praktijk: geen lift, geen waterpomp, geen ATMs, geen internet. En als je geen batterijen hebt? Dan ben je opgesloten in je eigen huis.
Wat mensen zeggen: van onbegrip naar begrip
In Twente, via de website TwenteVeilig.nl, kregen burgers de kans om hun ervaringen te delen. "Ik dacht: dit is weer een politieke stunt", vertelt Marianne, 68, uit Hengelo. "Maar toen ik mijn kast opende en zag dat ik geen batterijen had, en geen zaklamp, en mijn buurvrouw geen telefoon had... toen begreep ik het." In Velsen, waar de actie met een flashmob op het plein eindigde, zagen ouders hun kinderen zelf een noodpakket maken. "Ze pakten zelf pepernoten, een boek en een lantaarn. Dat was mooier dan elke les", zegt een leraar.Wat komt er nu?
De volgende fase: een landelijke app die in januari 2026 wordt gelanceerd, met een real-time waarschuwingssysteem voor regionale storingen. Ook worden er in maart 2026 oefeningen gehouden in 100 scholen, waar leerlingen leren hoe ze een noodtelefoon opbouwen met oude mobieltjes. De overheid hoopt dat in 2027 minstens 60% van de huishoudens een actief noodplan heeft — tegenwoordig is dat nog maar 22%.De achtergrond: van oorlog tot storm
Deze campagne is geen reactie op één gebeurtenis, maar op een veranderende wereld. De oorlog in Oekraïne liet zien hoe snel energievoorziening kan knikken. De storm van 2023 in Zeeland bracht 120.000 huishoudens zonder stroom. De hittegolf van 2022 maakte waterpompen kapot. En cyberaanvallen op ziekenhuizen in 2024 lieten zien hoe kwetsbaar kritieke infrastructuur is. "We leven in een wereld waar alles automatisch werkt. Maar automatisch betekent niet onverwoestbaar", zegt dr. Joris van Dijk, crisismanagementexpert aan de Universiteit van Utrecht. "De grootste dreiging is niet de techniek, maar de ontkentenis."Frequently Asked Questions
Is 'Nederland valt uit!' een echte stroomuitval?
Nee, het is geen echte storing. Treinen reden, winkels waren open, en pinnen werkte. De actie gebruikte digitale schermen en lokale simulaties — zoals het uitschakelen van het stadhuis in Almelo — om het effect te laten voelen, zonder echte dienstverlening te onderbreken. Het doel was bewust bewustwording, geen chaos.
Waarom kreeg ik nog geen informatieboekje?
De verzending van het boekje begint op 25 november 2025 en loopt tot 10 januari 2026. Als je nog geen boekje hebt ontvangen, kan dat komen door een verkeerd adres of een late levering in jouw regio. Controleer je postbus, of neem contact op met het informatienummer 1400. Elke huishouding in Nederland krijgt er één, gratis.
Wat moet ik echt doen voor een noodsituatie?
Begin met drie dingen: 1) Zorg voor 3 liter water en 3 dagen eten per persoon (blikjes, droogvoedsel); 2) Maak een papieren plan met contacten en een ontmoetingsplek; 3) Zet een lantaarn en batterijen op een plek waar je ze snel vindt. Geen complexe app nodig. Een oude zaklamp en een lijst op papier zijn vaker nuttig dan een volle telefoon.
Kan ik mijn buurt helpen bij een storing?
Absoluut. In de campagne wordt benadrukt dat buurten die samenwerken sneller herstellen. Maak een groep op WhatsApp of een briefje op de borden. Wie heeft een generator? Wie kan een oude persoon helpen? Wie heeft een fietstas met batterijen? In Sliedrecht organiseerden mensen een "noodkoffie" op het plein — met koffie uit een kookplaat en verhalen over hoe ze het in 1995 deden. Dat is veerkracht.
Is dit een reactie op de oorlog in Oekraïne?
Het is geen directe reactie, maar de oorlog heeft de dreiging zichtbaar gemaakt. In 2022 stopten Russische cyberaanvallen op de Oekraïense energienetwerken de stroom in grote steden. Nederland kijkt nu naar hoe dichtbij dat kan komen. De campagne is gericht op alle noodsituaties — van stormen tot cyberaanvallen — maar de oorlog heeft de urgentie verhoogd.
Waar kan ik meer informatie vinden?
Bezoek www.denkvooruit.nl voor downloadbare checklists, video’s van oefeningen, en lokale contactpunten. Of bel het informatienummer 1400, maandag tot zaterdag van 9 tot 17 uur. De website is ook toegankelijk voor mensen met een beperking, met spraakopties en grote lettertypen.
